Монголд сүүлийн 50 жил үзэгдээгүй их цас унаж, хаврын эхэн сард хасах 40 давж хүйтэрч байна. Зуныг гантай давсан малчид өвөл зудтай нүүр туллаа. Дулаан хүйтэн огцом ээлжилсэн уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөгөөр хэдхэн хоногт сая давсан малаа алдаж, малчин өрхүүд амьжиргаанаасаа салж байна.

Монгол орны 80 хувь нь цасанд дарагдсаны дотор Увс, Өвөрхангай, Сүхбаатар, Дундговь,  Дорноговь аймгийн 21 суманд хамгийн аюултай төмөр буюу мөсөн зуд нүүрлээд буйг ярьж анхааруулсаар байна. Даваа гарагт улсын хэмжээнд 667.841 толгой мал хорогдсон гэж мэдээлж байсан бол өнөөдөр 1.5 давлаа. Өөрөөр хэлбэл, дөрөв хоногийн дотор  860 мянган мал хорогджээ. Малын хорогдол  Сүхбаатар, Хэнтий, Дорноговь аймагт гарч байсан бол төвийн болон говийн аймгууд нэмэгджээ. Тодруулбал, Сүхбаатарт 539.095, Хэнтийд 234.933, Дорноговьд 175.683, Төв аймагт 119.246, Дундговьд 82.513, Архангайд 58.177, Булган 49.400, Увс 44.017, Дорнод 36.066 байгаа нь хамгийн өндөр хорогдолтой байгааг УОК өчигдөр мэдээлэв.

2009 - 2010 оны зудтай жилийн өвлийн улиралд нийт нутгийн дунджаар 8.5 мм орсон нь олон жилийн дунджаас 1.4 дахин их орсон бол энэ жилийнх 9.6 мм буюу 1.6 аар их байна. Өөрөөр хэлбэл 2009-2010 оны зудтай өвлөөс илүү цастай жил болж байна.

Засгийн газар улсын хэмжээнд өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж орон нутаг руу тусламжийн цуваа хөдөлгөсөн.  Энэ хугацаанд улсын нөөцөөс 6000 тонн тэжээл гаргасан бол орон нутгийн нөөцөөс 20 мянга гаруй тонн тэжээл, мөн 10 мянга гаруй тонн тэжээлийн улаан буудай хүргэж эхэлжээ.

Улсын хэмжээнд 189.283 малчин өрхийн 72.462 малчин өрхийн амьжиргаа хүндэрчээ. Тэр дунд өвс, тэжээл дууссан 39.414, хүнс, хоолны хэрэгцээтэй 7.863, түлээ түлшний тасалдалтай 5.890, эрүүл мэндийн тусламж шаардлагатай 13.677 айл өрх байна гэсэн үнэлгээ гарчээ. ОБЕГ, ЗХЖШ, ХХЕГ, ЦЕГ -аас 140 гаруй техник, 360 алба хаагч аймаг, орон нутгийн онцгой комисстой хамтран 14.110 өрхөд 54.398 км зам гаргаж өгчээ. Ийнхүү Монгол оронд нүүрлээд буй зудын нөхцөл байдыг УОК, Шуурхай штаб өдөр бүр мэдээлэхээр болжээ. Өчигдрийн мэдээллээс зарим байр суурийг хүргэе.

 

- Явуулын мал эмнэлэг ажиллаж, малын гоц халдварт өвчин, цэцэг, товруутах өвчин тархахаас сэргийлэх, ариутгал халдваргүйтэл хийх, эрсдлийг багасгах арга хэмжээ авна. Техник хүн хүч нэмэлтээр хуваарилж ажиллаж байна. Малчид зээл төлөлтийг хойшлуулж өгөх хүсэлт тавьсан. 190 мянга гаруй малчнаас 141 мянга нь 1.2 их наяд төгрөгийн зээлтэй байгаа. Малчны зээлийн дундаж хүү 21 хувь. Малчин дээд тал нь 30-50 сая төгрөгийн зээл авсан байна. Малаа барьцаалаад зээл авсан учраас зээлээ төлөхөд хүндрэл үүссэн. Тийм учраас зээлийг зургадугаар сарын 1-н хүртэл хойшлуулахаар ойлголцолд хүрсэн.  Засгийн газар үйлдвэрлэгчидтэй уулзаж тэжээлийг үйлдвэрийн үнээр нь аль болох дамжлагагүйгээр малчдад хүргэх арга хэмжээг авч ажиллаж байгаа.

 

-Эхний ээлжинд улсын болон аймгийн нөөцийг 50 хувийн хямдралтайгаар малчдад борлуулж байсан бол энэ удаад үнэ төлбөргүйгээр өгөхөөр ажлын хэсэг гарсан. Үргэлжлүүлэн 10 тонн тэжээлийн улаан буудайг гамшгийн эрсдэлтэй нөхцөл байдалд байгаа аймаг, сумдын малчдад олгоно. Нөхцөл байдал хүндэрсэн зургаан аймгийн 20 гаруй суманд олгоно. Нэг суманд 150 тонн ногдож байна. Мөн цагаан зудтай 17 аймгийн 90 орчим суманд 75 тонн улаанбуудайг олгоно. Цаашдаа улаанбуудайн улсын нөөцийг нэмэгдүүлэхээр хувийн байгууллагатай хамтарч ажиллаж байна. 70 орчим хувийн байгууллагад 12 тонн нөөц байна.

 

- Увс, Говь-Алтай, Баянхонгор аймгийн өмнөд хэсгээр 0-1 мм цас орж, цасан бүрхүүл энэ хэмжээгээр нэмэгдсэн байна. Хоёрдугаар сарын 24-нд ихэнх нутгаар цас багатай ч хүйтний эрч 3-4 хэмээр чангарна. 25-наас Алтайн уулархаг нутгаар цас орж, явган шуурга шуурна. Хоёрдугаар сарын 25, 26-наас цас орж, аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрэхээргүй байгаа ч үзэгдэх орчин хязгаарлагдах, зам, даваанд халтиргаа гулгаа үүсэх, хаагдах зэргээр орон нутгийг зориход хүндрэл үүсэхээр байгаа. Агаарын температурын хувьд хоёрдугаар сарын 24-нд хүйтний эрч чангарах ч 25, 26-нд хүйтний эрч 3-4 градусаар суларна. Хоёрдугаар сарын 27-ноос эргээд хүйтрэх төлөвтэй байна.